We wrze?niu tego roku po raz pierwszy w historii gminy Rad?ów odby?a si? w Biskupicach Rad?owskich najwi?ksza w po?udniowej Polsce rekonstrukcja jednego z najwa?niejszych dla naszego regionu wydarze? historycznych, które mia?o miejsce w czasie II Wojny ?wiatowej tj. Najwi?kszej Bitwy Ma?opolski Wrzesie? 39 – „BITWY O MOST 1939” – bitwy o zachodni przyczó?ek mostowy na rzece Dunajec w Biskupicach Rad?owskich.

Teren gminy Rad?ów po?o?ony jest w obszarze, który znajdowa? si? w czasie obu wojen ?wiatowych w zasi?gu oddzia?ywa? frontów, nios?cych ze sob? zniszczenie i bied?. Powa?ne pi?tno dzia?a? wojennych odczu?a wie? Biskupice Rad?owskie, której mieszka?ców podczas I Wojny ?wiatowej z powodu znacz?cych zniszcze? dokonanych na jej terenie ewakuowano. We wrze?niu 1939 roku w okolicy dosz?o do bitwy oddzia?ów polskich z nacieraj?cymi wojskami niemieckimi. W czasie walk sp?on??a znaczna cz??? wsi, która finalnie zosta?a zaj?ta przez Niemców. W czasie kampanii 1939 roku na terenie gminy Rad?ów toczy?y si? zaci?te walki, w wyniku których poleg?o oko?o 300 polskich ?o?nierzy. Wydarzeniami, które zapisa?y si? na kartach historii s? Bitwa Rad?owska oraz Bitwa o Most w Biskupicach Rad?owskich (sk?din?d uwa?ane przez historyków za najwi?ksze potyczki w Ma?opolsce podczas kampanii wrze?niowej).

Bohaterska obrona szko?y powszechnej w Rad?owie w dniu 7 wrze?nia 1939 roku mia?a na celu opó?nienie marszu wojsk niemieckich i umo?liwienie przeprawy przez most w Biskupicach Rad?owskich jak najwi?kszej liczbie wojsk polskich. Dzie? pó?niej podczas Bitwy o Biskupice Rad?owskie wie? dozna?a znacz?cego uszczerbku, zosta?a bowiem w 80% spalona, a most na rzece Dunajec zosta? wysadzony. Ku czci ?o?nierzy 3. i 4. Pu?ku Strzelców Podhala?skich oraz 20. PP, 21. Dywizji Armii „Kraków”, poleg?ych 7 i 8 wrze?nia 1939 roku w obronie przeprawy na rzece Dunajec w 1969 roku zosta? wzniesiony pomnik we wsi Biskupice Rad?owskie.

W?a?nie u podnó?a pomnika, w miejscu nasi?kni?tym krwi? polskich ?o?nierzy, w 75. rocznic? tych tragicznych wydarze? Rad?owskie Forum Rozwoju w celu zachowania i promowania dziedzictwa historycznego, zaplanowa?o i zorganizowa?o imprez? polegaj?c? na rekonstrukcji bitwy o zachodni przyczó?ek mostowy na rzece Dunajec w miejscowo?ci Biskupice Rad?owskie.

Realizacji operacji, tj. sporz?dzenia autorskiego scenariusza oraz programu rekonstrukcji bitwy podj??o si? posiadaj?ce bardzo du?e do?wiadczenie Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznej Wrzesie? 39. Rozmach wydarzenia odzwierciedla zaanga?owanie sporej liczby rekonstruktorów (ponad 150 osób: 60 osób po stronie polskiej, 60 po stronie niemieckiej oraz oko?o 40-50 osób ludno?ci cywilnej) oraz u?ycie ci??kiego sprz?tu pancernego, w tym;

wyposa?enia i sprz?tu strony niemieckiej:

• Czo?g Panzer II z obs?ug?
• Drugi czo?g Panzer II z obs?ug?
• Czo?g Panzer I z obs?ug?
• G?sienicowy Transporter Opancerzony Sdkfz 251 z obs?ug?
• Samochód pancerny kfz 13 Adler z obs?ug?
• Ci??arówka Niemiecka
• Motocykle sztuk 3

• Mo?dzierze

• Karabiny maszynowe MG

wyposa?enia i sprz?tu strony polskiej:

• Czo?g rozpoznawczy TKS z obs?ug?
• Ci?gnik artyleryjski PZ IN? 303 premiera rekonstrukcyjna
• Motocykl SOKÓ?
• Armata przeciwpancerna BOFORS
• Mo?dzierze

• Ci??kie karabiny maszynowe

broni salutacyjnej:

• 50 sztuk karabinków Mauser, Mosin
• 2 karabiny maszynowe Maxim
• 2 karabinki kbak

• 4 pistolety

efektów pirotechnicznych:

• Kilka krotny ostrza? artyleryjski ( ok 30 -50 wybuchów )

• Wysadzenie mostu ( trzy pot??ne wybuchy )

stworzenie scenografii:

• 5-6 budynków wiejskich krytych strzech?

• Wozy taborowe

Ca?o?? rekonstrukcji bitwy trwa?a oko?o 60 minut.

Realizacji inicjatywy pod nazw? „BITWA O MOST 1939” przy?wieca? cel zachowania lokalnego dziedzictwa kulturowego i historycznego oraz wypromowania regionu gminy Rad?ów oraz ma?opolski. Konsekwencj? odtworzenia tych odleg?ych dla m?odego pokolenia wydarze? jest budowanie i rozwijanie ?wiadomego spo?ecze?stwa. Przypominamy wydarzenia dla niektórych ju? zamierzch?e, jednak?e bardzo znacz?ce i kszta?tuj?ce nasz? ma?? ojczyzn? – ziemi? rad?owsk? i ca?e Przedgórze oraz przypominaj?ce tragiczn? histori? Polski.

Patronat Honorowy  nad obchodami 75. Rocznicy wybuchu I i II wojny ?wiatowej obj??o Ministerstwo Obrony Narodowej, reprezentowane przez Pana p?k. Janusza KURZYN? – Szefa Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Krakowie. Swoj? obecno?ci? na uroczysto?ci zaszczyci? równie? pochodz?cy z Rad?owa gen. Józef Nasiadka.

Partnerami przedsi?wzi?cia by?o Miasto i Gmina Rad?ów,  Starostwo Powiatowe w Tarnowie oraz Województwo Ma?opolskie. Projekt pod nazw? „Rekonstrukcja bitwy o zachodni przyczó?ek mostowy na rzece Dunajec w Biskupicach Rad?owskich” wspó?finansowany jest ze ?rodków Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na 2007-2013.

Fotorelacja z obchodów 75. rocznicy Bitwy Rad?owskiej

Piknik Historyczny na Rynku w Rad?owie - 6 wrze?nia 2014

Fot. Zbigniew Marcinkowski

Fot. Wies?aw Mleczko

Fot. Daniel Kopacz